Aurkitu zure izena
Primary tabs
Aintzila
Nafarroa Behereko herria, frantsesez Aincille, eta Andre Mariaren adbokazioa. Lehena erromesentzako ospitale baten inguruan sortu zen; orain Harrieta-rekin batean udalerri bakarra osatzen du.
Aintzioa
Erroibarko (N) herria; honen lehendabiziko aipua 1240. urtekoa da. Done Ezteberen omenezko jaiak urriaren aurreneko igandean dira.
Aio
Erromatarren garaiko inskripzioetan ageri da izen hau, inoiz Aius itxurapean. Erdi Aroan ere azaltzen da, 1122an esaterako, Iruñeko katedraleko artxiboan. A. Irigoienen ustez Agoitz / Aoiz toponimoaren jatorria Aio izenaren Aionis latineko genitiboan dago.
Aiora
Ohiko izena Erdi Aroan, Aioro-ren kide femeninoa. Besteak beste, Leiren dokumentatzen da, 1068an: Johanne Arceiz et Aiora Arceiz de Içiz.
Aioro
Erdi Aroko izena. Adibidez, Iratxen (N) 1083an dokumentatzen da eta Garden (N) 1366an (Aioro Garçatoin).
Aitor
J.A. Xaho idazle zuberotarrak La lègende d' Aitor lanean kaleratu zuen izena; beranduago F. Navarro Villosladaren Amaia o los vascos en el siglo VIIIeleberriko pertsonaia ospetsua izan zen. Zuberoan aita onen semea esaten da 'noblea' adierazteko. Hortik Xahok euskaldunok Aitor-en semeak garela atera zuen, okerreko etimologia eginez.
Aitxuri
Aketegi-ko gailurra den Aitxuri Gipuzkoako mendirik garaiena dugu (1.526 m). Aizkorriko mendikatean dago.
Aitzaga
Andre Mariaren baseliza, Iturmendin (N), Aitzaga herri hustuko eliza izana. Petri I. erregeak bertako monasterioa Aralarko Done Mikelen santutegiari eman zion, 1103. urtean. Eraikuntza eta barruko ponte ederra erromanikoak dira.
Aitziber
Urdiaingo (N) Andre Mariaren baseliza, Sarabe izeneko basoan. Ermita antzinako Sarabe herriko eliza izan zen. XIV. mendeko irudia orain parrokian atxikitzen dute, seguruago egon dadin. Jaia abuztuaren 15ean da. Kondairak dioenez inguruetan bizi ziren jentilek eraiki zuten eliza. Erromesek, igarotzean, jentilen emazteak ikusten omen zituzten, ilea orrazten ari. Ikus Sarabe.
Aitzol
Jose Ariztimuño Olaso (Tolosa, 1896 - Hernani, 1936) idazlearen goitizena, bere deituren hasierak batuz lortua: A(r)itz+ol. Aitzol apaiza izan zen, Yakintzaaldizkariaren sortzailea eta Euskaltzale elkarteko zuzendaria. 1936an Lapurditik Bilbora itsasontziz zihoala matxinatutako soldaduek preso hartu eta Hernaniko hilerriko hormaren kontra fusilatu zuten.
Aitzuriaga
Lizoaingo (N) antzinako herria. Honen azkeneko berriak XIII. mendekoak dira.
Aiza
Erdi Aroko izena (Aiza / Aiça), 1127ean Leiren dokumentatua. Aizo maskulinoaren kidea da.
Aizarotz
Basaburu Nagusiko herria (N). XX. mende arte burdinola bat izan zen bertan.
Aizkibel
Euskal idazlea eta Subitza (N) eta Ziordia (N) herrietako bi tontorren izena. J. F. Aizkibel (Azkoitia, 1798 - Toledo, 1865) idazlea eta euskararen ikertzailea izan zen. Bere lanik ezagunena 1885ean Tolosan argitaratu Diccionario Basco-Español da, non euskara idazteko sistemaren gaurkotzea proposatzen baita.
Aizkoa
Nafarroako Aniz, Ziga, Añezkar eta Irure herrietako aurkintza eta Deierriko herria, erdaraz Azcona deitua. Hondarreko honetan Mendigañako Andre Mariaren ermita dago.
Aizkorri
Gipuzkoako mendia eta tontorra (1.531 m). Bertan Mari bizi omen da, Aketegi izeneko haitzuloan. Inguruetan bere laguntza hiru aldiz eskatzen bada Aketegiko Dama buru gainean jartzen omen da, babesa emateko. Zegaman jentilek pilotan aritzean frontoitzat erabiltzen zutela esaten da. Gogoratu, bestalde, hain ezaguna den Aitzgorri idazkera etimologikoa ez dela zuzena.
Aizpea
Aiako (G) elizatarian dagoen Andre Mariaren ermita. Bertan XVI. mendeko irudia dago. Kondairak dioenez eliza beste toki batera eramaten saiatu ziren, baina alferrik, aingeru batek gauza guztiak lehengo lekura itzultzen baitzituen.