Aurkitu zure izena
Primary tabs
Ipar
Iparraldetik datorren haize indartsua, gainerakoak menderatzen dituena. Euskal mitologian gizonezkoa da eta bere haserrealdiak baretzen dituen ipar-ekialdeko haizearen alabarekin dago ezkondurik.
Ira
Euskal Herrian ugaria den landarea dugu ira edo iratzea. Fitonimoak antroponimotzat erabiltzeko usadioa XX. mendearen hastapenean berpiztu zen. Baliokideak: Garoa, Iradi, Iratsa eta Iratze.
Iragartze
Iragarne edo Iragartze egunean san Gabriel goiaingeruak Andre Mariari haurdun geratuko zela, semea izango zuela eta Jesus izena jarriko ziola adierazi zion (Lukas I, 26-38). Jaia martxoaren 25ean da. Aldaerak: Anuntxi, Deñe (Sabino Aranak eta Koldo Elizaldek argitaratuko Santu Izendegia), Igarne e Iragarne. Baliokideak: Anunciación (gaz.) eta Annonciation (fr.).
Iraide
Sabino Aranak eta Koldo Elizaldek argitaratuko Santu Izendegia-n Iraida izenarentzat proposatzen den euskal baliokide femeninoa. Jatorria grezierako Herais-en du, zein ezkontza, udaberri eta emazteen zaindaria zen Hera jainkosaren izenetik atera baitzen. Jaieguna irailaren 22an da. Baliokidea: Iraides (gaz.).
Irangote
Andre Mariaren ermita, Irangote herri hustuko eliza zena (Ezporogiko udalerria, N). Herrixka hau Bizkaia deitu alderdi menditsuan zegoen, Oibar haranean. Irudia XII. mendekoa da.
Irantzu
Abartzuzan (N) 1176an sorturikako Andre Mariaren monasterioa. Beste asko bezala Nafarroako lur, etxe eta herri frankoren jabea izan zen. Eraikuntza Zisterren erromanikoaren eredu ederra da, mende batez hutsik eta utzirik egon bazen ere.
Irati
Nafarroako oihan ederra, ibaia eta Andre Mariaren baseliza. 1954an antzinako gotorleku baten gainean eraiki zen Elurretako edo Iratiko Ama Birjinaren ermita ugaldearen aldamenean dago.
Iratsa
Azkuek hiztegi ezagunean erronkarierako hitzat ematen du, 'iratzea' adieraz, baina ez dakigu honek zer funts dukeen.
Iratxe
Andre Mariaren monasterioa, Estellerrian (N). Badirudi X. mendean sortu zutela. Antso II.ak Iratxeko Ama Birjinaren laguntza izan omen zuen mairuen kontrako borroketan, eta monasterioko hormetan Navasko guduan irabazitako kateen maila batzuk paratu omen zituzten dilindan. XVI. mendean moldiztegia eta unibertsitatea izan ziren bertan.
Iratzeder
Xabier Ihartze (Donibane Lohizune, 1920) euskal idazle, musikari eta euskaltzainaren goitizena.
Iraultza
XX. mendearen hasieran Europako hizkuntza anitzetan modan jarritako izena. Euskal Herrian, esaterako, Iruñean erabili zen gerra aurrean. Izen hau diktadura garaian bi arrazoirengatik egon zen debekaturik: lehenik euskarazkoa izateagatik eta bigarrenik duen esanahiagatik.
Iraupen
Euskal Izendegia-n biltzen den izena. Gaztelaniazko Constancia-ren baliokidea dela dirudi.
Ireber
Aldatz (Larraun, N) eta Beruete (Basaburu Nagusia, N) herrien arteko mendia (1.202 m), Ireberri izenaz ere ezagutzen dena.
Iren
Sabino Aranak eta Koldo Elizaldek argitaratuko Santu Izendegia-n gaztelaniazko Ireneo-ren baliokidetako ematen da. Grezierako Eirenáios ('bakearen jainkoari eskainia') izenetik kristauen artean 'baketsua' adiera zuen latineko Ireneo sortu zen eta hemendik heldu da gaztelaniazko aldaera. San Ireneo Lyongo artzapezpiku izan zen II. mendean.
Orriak
- « lehenengoa
- ‹ aurrekoa
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- hur ›
- azkena »