Aurkitu zure izena
Primary tabs
Ataresa
Taresa, Teresa-ren Erdi Aroko aldaera. Leiren azaltzen da aurreneko aldiz, 1071. urtean (dompna Atharesa). Izen hau zuen XII. mendean Lapurdiko bizkondearen lehen emazteak.
Atarrabi
Euskal mitologiako izakia. Atarrabi eta Mikelats Mari-ren semeak dira; lehenak, bihotz onekoa denez, herriak eta uztak babesten ditu. Izena Atarrabiatoponimotik atera zen, hiribildu honetako seme izandako Aita Atarrabio frantziskotarraren ospearen ondorioz, Axular-en kasuan bezala.
Atarrabi
Euskal mitologiako izakia. Atarrabi eta Mikelats Mari-ren semeak dira; lehenak, bihotz onekoa denez, herriak eta uztak babesten ditu. Izena Atarrabia toponimotik atera zen, hiribildu honetako seme izandako Aita Atarrabio frantziskotarraren ospearen ondorioz, Axular-en kasuan bezala.
Atauri
Maeztuko (A) Andre Mariaren baseliza, jatorriz erromanikoa. Tamalez irudia 1832an txikitu zuten, bikarioak aginduta, zahartuegi zegoelako. Herriko parrokia ere Andre Mariari eskainirik dago. Erdi Aroan izen bereko bi herri egon ziren, goikoa eta behekoa, eta gaztelu bat.
Atharratze
Zuberoako herria (frantsesez Tardets), Agustin Xaho (1811-1858) idazle, euskaltzale eta iraultzailearen sorlekua. Honek lehenbiziko karlistaldiaren kronika den Voyage en Navarre pendant l'insurrection des Basques idatzi zuen; Aitor-en mitoaren sortzailea ere bada. Atharratze, besteak beste, hurrengo erromantze honi esker da ezaguna:
Atherei
Ligi-Atherei (Z) udalerriko herria eta Andre Mariaren adbokazioa. XII. mendeko irudia, lislorez apaindurik dagoena, Zuberoako zaharrena da.
Atotz
Andre Mariaren baseliza Eraulen (N). Antzina herria izan zen, baina XV. mendean hustu zen.
Atsege
Izen berria, erdarazko Consuelo-ren parekotzat jotzen dena. Oinarrian hats 'arnasa' dagoela irudi du; bukaera neska izenetan Aranaren Sabino Aranak eta Koldo Elizaldek argitaratuko Santu Izendegia-z geroztik usaiakoa den -e dateke.
Atsegiñe
S. Aranaren bidetik sortutako izena. Oinarrian atsegin izen edo adjektiboa dagoela dirudi, baina hats egin 'arnasa hartu', 'atseden hartu' ere izan liteke. Bukaera Sabino Aranak eta Koldo Elizaldek argitaratuko Santu Izendegia-ko femeninoetan ohikoa den -e edo -ñe dateke.
Atxa
Mendebaldeko euskarako eta erronkarierako hitza, haitz-en aldaera. Gorbeian badago Atxak izeneko aurkintza, Mariren bizitokia den Supelegor haitzulotik hurbil.
Atxart
Erronkarin (N) mendien arteko atea edo haitzartea adierazteko erabiltzen den atxart hitzak Hecho ibarreko mendi baten izenean dirau bizirik.
Atxarte
Untzilatx mendiaren magaleko aurkintza, Abadiñon (B), eta Andre Mariaren baseliza. Urkiolatik Arabara zihoan antzinako bidean dago; mendigoizaleen artean bertako eskalada eskolari esker da ezaguna.
Atxiti
Txomin Agirre (Ondarroa, 1864 - Zumaia, 1920) idazlearen goitizena. Euskalzale aldizkarian izkiriatu zuen eta Euskal Esnale-ko zuzendaritzako kide izan zen; Akademia sortzean euskaltzain oso izendatu zuten. Hiru lan nagusi utzi zizkigun: Auñamendiko Lorea, Garoa eta Kresala eleberriak.
Atxuri
Euskal Herriko mendebaldean oso arrunta den leku izena (atx + zuri); Atxuri ezagunenak Bilboko auzoa eta Gorbeiako haitza dira.
Aulli
XVI. mendean ageri da izen hau, Zaraitzuko (N) Espartza (Aulli) eta Ezkaroze (Aulli Echeverri) herrietan. Irudi duenez Auria izenaren hipokoristikoetako bat baizik ez da.
Aurelia
Erromako Aurelius leinu izenetik dator, eta hau segur aski Aurora teonimoa (ikus) atera den hitz beretik. Aurum 'urrea'-rekin ere erlazionatu dute. Emakume izena ardurakoa zen Erroman. Jaieguna irailaren 25ean da.
Auria
Erdi Aroan ohiko izena zen hau Europan. Euskal Herrian 1068an Zabaltzan (N) ageri da, 1085ean Lizasoainen (N) eta 1390ean Arrasaten (G). Latineko aurea 'urrezkoa' hitzetik datorke. Auria izeneko hiru santa ditugu, bat Parisen, bestea Kordoban eta azkena Ostian (I). Jaieguna uztailaren 19an da (Kordobakoa).